Η ασφάλεια των τροφίμων παραμένει η νούμερο ένα προτεραιότητα

Ενέργεια, πρώτες ύλες, μεταφορές, κατανάλωση, τιμές… Τα πάντα έχουν εκτοξευθεί τους τελευταίους μήνες σχεδόν χωρίς να το περιμένουμε. Οι παγκόσμιες αγορές αντιμετωπίζουν μια μεγάλη κρίση στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, η οποία έχει οδηγήσει σε απότομη αύξηση του κόστους πρώτων υλών και ενέργειας. Μια άτυπη κατάσταση που έρχεται μετά από δύο χρόνια πανδημίας να αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού για μια φορά ακόμα.

Ενώ η αγορά περνάει μια φάση αναδιάρθρωσης, τους τελευταίους δύο μήνες βρισκόμαστε αντιμέτωποι με έναν ακόμα παράγοντα, που για άλλη μια φορά ταρακούνησε την παγκόσμια σκακιέρα: την εισβολή στην Ουκρανία και την απομόνωση της Ρωσίας στις αγορές ενέργειας και πρώτων υλών. Όλα αυτά τροφοδοτούν αστάθεια στην αγορά. Αυτή η κατάσταση οδηγεί επιχειρήσεις στο να εστιάζουν στη μείωση κόστους, κάτι που είναι λογικό και εφικτό από την στιγμή που δεν διακυβεύεται η ασφάλεια των τροφίμων και στην συνέχεια δεν ρισκάρει την παρουσία προβλημάτων που σχετίζονται με την υγεία, την ασφάλεια, και τη φήμη της εταιρίας.

Η βιομηχανία τροφίμων αντιμετωπίζει αντίστοιχα πολλές δυσκολίες, καθώς πρέπει να βρει έναν τρόπο να διαχειριστεί τις αυξήσεις που δέχεται από την αγορά, ενώ διατηρεί τα περιθώρια κέρδους και το επίπεδο ασφάλειας ψηλά.

Αυτό αναδεικνύεται περεταίρω από τα πρόσφατα κρούσματα τροφικής δηλητηρίασης που έχουν θέσει σε συναγερμό ολόκληρο τον κλάδο. Η απλή περικοπή του κόστους στον καθαρισμό και την απολύμανση των εγκαταστάσεων δεν αποτελεί καλή επιλογή, αλλά το αντίθετο. Η μη τήρηση των καθιερωμένων πρωτοκόλλων απολύμανσης και η αντικατάσταση ορισμένων προϊόντων με άλλα χαμηλότερης ποιότητας, έχουν άμεσες συνέπειες… τη μείωση της ασφάλειας των τροφίμων.

Η παγκόσμια αυτή κρίση και η αύξηση κοστολογίων έχει φυσικά επηρεάσει και τη βιομηχανία χημικών. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι εγκαταλείπουμε τις προσπάθειές για την παραγωγή ποιοτικών, αποτελεσματικών, και αποδοτικών προϊόντων και στην συνέχεια την υποστήριξη της βιομηχανία τροφίμων για την παραγωγή ασφαλών τροφίμων.

Πριν από λίγες ημέρες, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) ανακοίνωσαν μια διεθνή έξαρση κρουσμάτων από Salmonella typhimurium ST34 που συνδέεται με προϊόντα σοκολάτας. Μέχρι τις αρχές Απριλίου είχαν αναφερθεί 150 κρούσματα, κυρίως σε παιδιά κάτω των δέκα ετών.

Ο Απρίλιος έφερε και άλλες ειδήσεις σχετικά με μολυσμένα προϊόντα. Υπήρχαν ξεσπάσματα από Listeria monocytogenes σε κεφάλια χοίρων, στη Γαλλία υπήρχαν κρούσματα από Escherichia coli από κατανάλωση κατεψυγμένης ζύμης, και σιβουτραμίνη σε συμπλήρωμα διατροφής. Αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα που αναδεικνύουν το τι θα μπορούσε να συμβεί τους επόμενους μήνες, αν η υγιεινή στους χώρους παραγωγής δεν γίνει ξανά προτεραιότητα.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας 4.700 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο στην Ευρώπη και 420.000 παγκοσμίως από μολυσμένα τρόφιμα, ενώ 23 εκατομμύρια Ευρωπαίοι αρρωσταίνουν.

Η μείωση του καθαρισμού και της απολύμανσης δεν είναι η λύση. Βελτιστοποίηση δεν σημαίνει μείωση, αλλά έχει να κάνει με την εύρεση νέων, πιο αποτελεσματικών και βιώσιμων εργαλείων και προϊόντων που μπορούν να οδηγήσουν σε εξοικονόμηση χρόνου, νερού και ενέργειας, τα οποία είναι οι κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν στο κόστος των εργασιών υγιεινής. Η αντικατάσταση απορρυπαντικών και απολυμαντικών με άλλα κατώτερης ποιότητας δεν είναι λύση. Η μείωση της συχνότητας του καθαρισμού και της απολύμανσης δεν είναι λύση. Η διατήρηση των διαδικασιών υγιεινής εντός ορίων που διασφαλίζουν την ασφάλεια των τροφίμων είναι απαραίτητη. Αντίστοιχα πολύτιμα εργαλεία είναι οι σωστές συμβουλές από ειδικούς και η παροχή κατάλληλων τεχνικών υπηρεσιών ως προς την εφαρμογή διαδικασιών στην βιομηχανία τροφίμων.

Εδώ είναι που ο σωστός συνεργάτης στην υγιεινή μπορεί να κάνει την διαφορά. Μια σωστή συμβουλευτική υπηρεσία πρέπει να κάνει ξεκάθαρο, μαζί με τον πελάτη της, το τι θέλει να πετύχει καθώς και τα κριτήρια για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και καταλληλόλητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Η εφαρμογή νέων εργαλείων παρακολούθησης και ελέγχου για παράδειγμα, συμβάλει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών απολύμανσης, και στη συνέχεια βοηθάει τη βιομηχανία να διαθέσει ασφαλή τρόφιμα στην αγορά. Έχοντας τον σωστό σύμβουλο, είναι δυνατόν να προσφέρονται εξατομικευμένες βιώσιμες λύσεις υγιεινής και να επιτυγχάνονται αποτελεσματικότερες διαδικασίες απολύμανσης με χαμηλότερο κόστος.

Επομένως, μιλάμε για ολοκληρωμένες υπηρεσίες υγιεινής που καλύπτουν όλους τους τομείς και παράγοντες που εμπλέκονται στην εξυγίανση των εγκαταστάσεων παραγωγής και διακίνησης τροφίμων: από τη σύσταση και την προμήθεια των προϊόντων και απαραίτητου εξοπλισμού για την εφαρμογή τους, μέχρι την επικύρωση των αποτελεσμάτων. Χωρίς να ξεχνάμε πτυχές όπως η εκπαίδευση και η εποπτεία του προσωπικού που εμπλέκεται στην εφαρμογή των διαδικασιών υγιεινής, καθώς και το σχεδιασμό πρωτοκόλλων καθαρισμού και απολύμανσης.

Η αυτοματοποίηση των διαδικασιών μπορεί να είναι ένα καλό παράδειγμα για τη μείωση κατανάλωσης, για παράδειγμα αυτόματα συστήματα καθαρισμού ιμάντων ή καθαρισμός με υπερήχους. Επιπλέον, σήμερα διατίθενται στην αγορά συστήματα παρακολούθησης της κατανάλωσης τόσο για τα συστήματα καθαρισμού ανοικτών επιφανειών όσο και για τα κλειστά κυκλώματα.

Η χρήση αξιόπιστου εξοπλισμού, καθώς και η προληπτική συντήρηση και ο συχνός έλεγχος δοσολογίας είναι όλες καλές πρακτικές που μπορούν να εφαρμοστούν σε μια βιομηχανία.

Στο επίπεδο των χημικών επίσης μπορούν να γίνουν κινήσεις για την βελτιστοποίηση των διαδικασιών. Η επιλογή πιο συμπυκνωμένων προϊόντων για παράδειγμα, οδηγεί σε εξοικονόμηση πόρων σε επίπεδο μεταφορικών και αποθήκευσης, ενώ υπάρχουν προϊόντα ειδικά σχεδιασμένα για να ξεπλένονται εύκολα ή να λειτουργούν σε χαμηλές θερμοκρασίες, προσφέροντας εξοικονόμηση νερού και ενέργειας.

Και σε αυτή την κρίση «τιμών» με όλους να προσπαθούν να εξοικονομήσουν χρήματα, όσοι σχετίζονται με την βιομηχανία τροφίμων δεν πρέπει να ξεχνούν τον πρωταρχικό τους σκοπό: να παράγουν ασφαλή τρόφιμα. Αυτή η απειλή πρέπει να μετατραπεί σε ευκαιρία και να εξεταστούν πιο προσεκτικά οι διαδικασίες καθαρισμού και απολύμανσης. Ομολογουμένως, αυτό μπορεί να απαιτήσει κάποιο χρόνο και προσπάθεια, αλλά μακροπρόθεσμα θα οδηγήσει σε καλύτερη παρακολούθηση και έλεγχο όλων αυτών των διαδικασιών. Και στην τελική είναι η μόνη πραγματική δίοδος για τον προσδιορισμό πιθανών εξοικονομήσεων χωρίς την αλλοίωση ποιότητας και την διατήρηση ενός ασφαλούς περιβάλλοντος παραγωγής τροφίμων.

Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί αυτή η νέα απειλή που έχει ήδη αρχίσει να εμφανίζει τα πρώτα της συμπτώματα. Το αν θα προχωρήσει περισσότερο ή όχι, θα εξαρτηθεί από τον βαθμό συμμετοχής της ίδιας της αλυσίδας αξίας. Μια κρίση φήμης μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά σε ένα εμπορικό σήμα, για να μην αναφέρουμε τη ζημιά που έχει ήδη προηγηθεί στους καταναλωτές. Όπως και να έχει, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να χαλαρώσουμε την επιφυλακή μας όσον αφορά στην ασφάλεια των τροφίμων γιατί είναι απλά ζωτικής σημασίας. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, το υψηλό επίπεδο επαγγελματισμού των εργαζομένων και των προμηθευτών της βιομηχανίας τροφίμων πρέπει να είναι πρωταρχικής σημασίας για την ασφάλεια των τροφίμων.

Συγγραφείς:

Ramón Bertó, Joan Estornell